|
Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)
Lê Văn Khôi
(- Giáp NgỠ1834)
DÅ©ng tÆ°á»›ng Ä‘á»i Minh Mạng, lãnh đạo cuá»™c khởi nghÄ©a chống nhà Nguyá»…n ở thà nh Phiên An (tức vùng Gia Äịnh cÅ©, nay thuá»™c TP. Hồ Chà Minh). Ông vốn là thổ hà o ở Cao Bằng, trÆ°á»›c là há» Bế, rồi đổi ra há» Nguyá»…n Hữu Khôi. Sau ông được Lê Văn Duyệt nuôi là m con, nên gá»i là Lê Văn Khôi
Khi tả quân Lê Văn Duyệt giữ chức Tổng trấn thà nh Phiên An, cho ông theo và o Nam là m Phó Vệ úy. Khi Lê Văn Duyệt mất (1832) đám quan triá»u và o thay có Tổng đốc Nguyá»…n Văn Quế và Bố chánh Bạch Xuân Nguyên vu nhiá»u tá»™i cho Tả quân khiến ngôi má»™ bị xiá»ng, ông cÅ©ng bị ngồi tù. Trong ngục ông ngầm liên kết vá»›i quan quân bên ngoà i, rồi phá ngục, dấy binh chiếm thà nh Gia Äịnh, bắt giết Nguyá»…n Văn Quế và Bạch Xuân Nguyên báo thù rá»a háºn cho cha nuôi
Cuá»™c khởi nghÄ©a xảy ra trong tháng 6-1833, ông tá»± xÆ°ng Bình Nam Äại Nguyên soái, chiến cuá»™c kéo dà i hÆ¡n 2 năm (1833-1834), bị Vệ úy Thái Công Triá»u phản bá»™i đầu hà ng triá»u đình, ná»™i bá»™ tan vỡ, ông lâm bệnh mà chết. Nhóm nghÄ©a quân kiên cÆ°á»ng Ä‘Æ°a con ông là Lê Văn Câu lên thay, nhÆ°ng tình thế đã nguy ngáºp. Tháng 7-1835 cuá»™c nổi loạn bị dẹp tan. HÆ¡n 1831 ngÆ°á»i bị giết gom chung và o má»™t huyệt, chúng gá»i là "Mả Ngụy" (nay còn dấu vết ở phÃa Tây TP. Hồ Chà Minh)
Con ông và 6 ngÆ°á»i nữa gồm có Giáo sÄ© ngÆ°á»i Pháp Marchand, má»™t ngÆ°á»i Minh HÆ°Æ¡ng là Mạch Tấn Giai và hai tÆ°á»›ng biệt hiệu là ông Hoà nh và ông Trấm bị đóng cÅ©i giải vá» Huế rồi Ä‘em xá» lăng trì
|
|
|
|